متاسفانه اطلاعات کمی و کیفی جامع از منابع آب در کشور ما محدود است و این امر موجب اهمیت بکارگیری روش های و مدل های مختلف به منظور برآورد پارامترهای کمی و کیفی منابع آب شده است. تحقیق حاضر با هدف مقایسه عملکرد و کارایی دو روش رگرسیون چند متغییره و شبکه عصبی مصنوعی در مدلسازی و برآورد شوری آب زیرزمینی در سواحل استان مازندران انجام پذیرفت. روش رگرسیون چند متغییره با بکارگیری نرم افزار SPSS با در نظر گرفتن هدایت الکتریکی بعنوان معیاری برای بررسی شوری آب بعنوان متغییر وابسته و عوامل موثر در این پدیده بعنوان متغیرهای مستقل بکار گرفته شد. دو مدل یکی خطی و دیگری غیرخطی برای برآورد میزان شوری آب زیرزمینی ارائه شد و سپس کارایی این مدل ها مورد ارزیابی و تائید قرار گرفت. همچنین از شبکه عصبی مصنوعی ANN برای شبیه سازی شوری آب زیرزمینی استفاده گردید. عملکرد شبکه عصبی از طریق پارامترهای چون، جذر میانگین مربع خطا (RMSE) و ضریب همبستگی بین خروجی های حقیقی و دلخواه(R) سنجیده شد. نتایج حاصل از هر دو روش حاکی از آن است که عوامل نوع تشکیلات آبخوان، فاصله از دریا و شوری آب سطحی از عوامل اصلی میزان شوری آب زیر زمینی می باشند اما کارایی شبکه عصبی مصنوعی در برآورد شوری آب زیرزمینی بیشتر از روش رگرسیون چند متغییره است.

با توجه به اهمیت گسلش و تاثیر آن بر جامعه بشری، بخصوص جان انسانها، اقتصاد جوامع و توسعه پایدار، در این بررسی سعی شد تا با گردآوری اطلاعات مربوط به یک زلزله مانند بزرگا، بزرگای گشتاوری، گشتاور لرزه ای، عمق زمین لرزه، طول گسیختگی و طول گسل، روابط تجربی حاکم براین عوامل بررسی و به صورت روابط تجربی گسلش ارایه شود. در همین راستا داده های کاتالوگ گسلش ایران (گسلهایی که فعالیت لرزه ای مشخص و پارامترهای لرزه ای مستند شده دارند) و زلزله های مهم دنیا گردآوری و طی چندین مرحله آماری، رگرسیون گیری شدند. داده ها به روش آمار تک متغییره و چند متغییره آنالیز شدند. و مناسبترین تابع خطی و غیر خطی با استفاده از نرم افزار های آماری، همچون DataFit به داده ها برازش شد.

امروزه رشد پراکنده شهرها، موجبات دست اندازی به زمین های باارزش کشاورزی و توزیع نامتناسب خدمات شهری را باعث شده است که آن هم زمینه ناپایداری محیط شهری را فراهم نموده است. در این بین توسعه میان افزا با تمسک به توسعه در اراضی خالی شهری و بافتهای قدیمی و فرسوده می تواند رشد پراکنده شهری را تقلیل داده و شهرها را بسوی پایداری هرچه بیشتر سوق دهد. از این رو هدف این تحقیق، شناسایی و تشخیص اراضی مناسب میان بافتی شهر ارومیه برای توسعه میان افزا و پیش بینی میزان زمینی که در افق سال 1405 با اعمال توسعه میان افزا می توان از رشد پراکنده شهری جلوگیری نمود، می باشد. پژوهش حاضر از نظر روش، توصیفی-تحلیلی و دارای ماهیت توسعه ای-کاربردی است. داده های موردنیاز با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی گردآوری گردید. تعداد 14 معیار در قالب معیارهای طبیعی، اجتماعی و کالبدی مؤثر در تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند. در این پژوهش از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در نرم افزارExpert choice، به منظور الویت بندی، وزن دهی معیارها، از مدل تحلیل چند متغیره فازی در محیط GISبرای تولید، وزن گذاری، فازی سازی، تلفیق و همپوشانی لایه ها و از مدل رشد نمایی و سرانه زمین برای پیش بینی میزان زمینی که با اعمال توسعه میان افزا می توان از رشد پراکنده جلوگیری کرد، استفاده گردید. نتایج نشان داد که از مجموع 6/5502 هکتار اراضی ارومیه، 83/367 (69/6%) از اراضی برای توسعه میان افزا کاملاً مناسب، 55/863 هکتار (70/15%) از اراضی مناسب، 91/1448 هکتار (33/26%) تا حدودی نامناسب، 25/1721 هکتار (28/31%) نامناسب و 06/1101 هکتار (20%) کاملا نامناسب می باشد و میزان زمینی که با اعمال توسعه میان افزا می توان در افق سال 1405 از رشد پراکنده شهری جلوگیری کرد، 3680000 متر مربع برآورد گردید.

در این پژوهش به­منظور تخمین تبخیرتعرق مرجع در ایستگاه خرم­آباد، روش­های رگرسیون چندمتغیره و برنامه­ریزی بیان ژن مورد بررسی و استفاده قرار گرفتند. برای اطلاعات ورودی مدل از اطلاعات ایستگاه سینوپتیک خرم­آباد شامل: درجه حرارت حداکثر و حداقل، ‏رطوبت نسبی حداکثر و حداقل، ساعات آفتابی و سرعت باد ماهانه در بازه زمانی 1395-1361 (به تعداد 420 ماه) استفاده شد. بر اساس رابطه بین پارامترهای ورودی و خروجی، شش الگوی ورودی برای مدل­سازی تعیین گردید. 70 درصد داده­ها برای آموزش و 30 درصد داده­ها برای صحت­سنجی مدل­ها به­کار گرفته شد، هم­چنین در روش برنامه­ریزی بیان ژن دو نوع عملگر ریاضی شامل چهار عملگر اصلی و عملگرهای پیش­فرض مدل مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از رگرسیون چندمتغیره نشان ­داد که مدل پیشنهادی با مقدار 952/0 =R2 از دقت قابل­قبولی برخورداراست. تحلیل ضرایب مدل حاکی از بیشترین تأثیر حداکثر درجه حرارت با ضریب 604/0 بر تبخیرتعرق مرجع بود. نتایج برنامه­ریزی بیان ژن نشان داد الگوی پنجم با عملگرهای چهار اصلی، در مرحله آموزش با ‏958/0 ‏R2=، ‏‎‏704/0‏RMSE= و 97/0NS= و مرحله آزمون با 977/0 R2=،  ‏‏‎‎‏615/0‏RMSE= و 977/0NS= عملکرد بهتری را داشته و نتایج به دست آمده نشان داد که برنامه­ریزی بیان ژن دارای توانایی قابل قبولی در تخمین تبخیرتعرق مرجع تحت شرایط آب وهوایی خرم­آباد بوده و به عنوان مدل قابل­استفاده در این زمینه معرفی کرد.

مقدمه و هدف: گیاه گشنیز یکی از گیاهان دارویی معطر یک ساله از خانواده Apiaceae می باشد بذر و گیاه این گیاه حاوی اسانس است که در صنایع آرایشی بهداشتی تولید شکلات و نوشیدنی استفاده می شود. این گیاه دارای خاصیت ضد اسپاسم ضد اسهال، ضد رادیکال های آزاد اکسیژن و ضد میکروبی می باشد. وجود ژرم پلاسم گیاهی متنوع از نیازهای اساسی برنامه های اصلاحی می باشد که امکان تولید ارقام با ویژگی های مطلوب را فراهم می کند. بنابراین شناسایی ژنوتیپ های مختلف به عنوان پیش نیاز برنامه های اصلاحی مورد استفاده قرار می گیرد. ویژگی های مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاهان دارویی از جمله صفات مهم است که در بررسی تنوع توده های گیاهی مورد استفاده قرار می گیرد. مواد و روش ­ها: برای بررسی تنوع ژنتیکی توده های گشنیز بر اساس صفات مورفولوژیکی، آنتی اکسیدانی و فیتوشیمیایی، 12 توده از نقاط مختلف کشور جمع آوری شد. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1399 انجام گرفت. صفات مورفولوژیکی و آنتی اکسیدانی بررسی شد. همچنین بذر های به دست آمده از گیاهان در سایه خشک شدند سپس 50 گرم از بذرهای خشک شده از توده های مختلف در معرض استخراج اسانس به وسیله ی دستگاه کلونجر به مدت سه ساعت قرار گرفت. اسانس های استخراج شده در شرایط تاریکی و دمای 4 درجه سانتی گراد نگهداری شدند و سپس یک میکرولیتر از آن ها به دستگاه کروماتوگراف گازی متصل به اسپکترومتر جرمی تزریق شد تا نوع ترکیبات آن مشخص شود. ترکیبات اسانس با روش طیف سنج جرمی و کتابخانه NIST و Wiley بررسی شدند. یافته ها: نتایج بررسی های مورفولوژیکی و آنتی اکسیدانی نشان داد که توده ی مشهد بیشترین سطح برگ (2/8 سانتی متر مربع)، وزن تر و خشک گیاه (به ترتیب 4/52 و 0/56 گرم) و وزن تر برگ را داشتند، مشکین شهر و میانه به ترتیب بیشترین میزان فعالیت آنتی اکسیدانی را داشتند. نتایج بررسی صفات فیتوشیمیایی نشان داد که ترکیبات اسانس توده ها تنوع زیادی داشتند و توده ی مشهد بیشترین میزان Butanoic acid (2/56 درصد)، Limonene (0/44 درصد)،Linaloloxide (1/7 درصد)،Thymol (0/08 درصد)، Geraniol (0/38 درصد)،alpha.-Methyl-.alpha. (0/54 درصد)،Eicosane (0/16 درصد) و Isophytol (0/2 درصد) را داشت. بیشترین میزان همبستگی بین میزان Isophytol و Geraniol (0/98= r) بود و کمترین میزان همبستگی بین Butanoic acid و Camphor مشاهده شد (0/001= r). تجزیه به عامل ها نشان داد که پنج عامل 98/62 درصد واریانس را توجیه کردند. همچنین تجزیه خوشه ای بر اساس فاصله ی اقلیدسی، توده های مورد بررسی را در سه گروه اصلی طبقه بندی نمود. براساس نتایج این تحقیق، تنوع ژنتیکی قابل توجهی بین توده های گشنیز موجود در ایران وجود دارد. نتیجه گیری: هدف اصلی این پژوهش بررسی تنوع مورفولوژیکی، آنتی اکسیدانی و فیتوشیمیایی بین توده های ایرانی گشنیز بود. در بین توده های مختلف تنوع گسترده ای از نظر ترکیبات اسانس مشاهده گردید.